بازاریابی اجتماعی
بازاریابی اجتماعی (به انگلیسی: Social Marketing ) ؛ مشاوران پارک بازاریابی ایران پس از آنکه راه حل بازاریابی در یک بازار با توجه به نتایج تحقیقات بازاریابی، بازاریابی اجتماعی تشخیص دادند، برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت خود را در جهت تاثیرگذاری روی عقاید و رفتار جامعه سوق می دهند.
بازاریابی اجتماعی در اصول و فنون مشابه بازاریابی تجاری است ولی در هدف متفاوت هستند، لذا لازم است قبل از پرداختن به اصول دیدگاه بازاریابی اجتماعی به تعدادی از تفاوت های این دو اشاره کنیم:
۱- در بازاریابی تجاری اهداف رفتاری کوتاه مدت مدنظر است ولی در بازاریابی اجتماعی اهداف رفتاری بلندمدت مورد توجه قرار می گیرد.
۲- در بازاریابی تجاری به دست آوردن پول و دستیابی به فروش بیشتر اهمیت دارد، در حالی که هدف بازاریابی اجتماعی انجام کارهای خوب و یا ترویج یک ایده اجتماعی مفید می باشد.
۳- بازاریابی تجاری از طرف سرمایه گذاران خصوصی پشتیبانی می شود ولی برنامه های بازاریابی اجتماعی با حمایت مالی دولت، بنیادها و موسسات غیرانتفاعی اجرا می گردد.
۴- در بازاریابی تجاری، گروه مخاطب به استفاده از کالایی خاص ترغیب و برای خرید آن متقاعد می شوند، در حالی که بازاریابی اجتماعی سعی دارد تا از طرق مختلف آنان را برای در پیش گرفتن رفتاری که برای آنها مفید است برانگیزاند.
۵- در بازاریابی تجاری عملکردها بر اساس سود حاصله و سهم بازار سنجیده می شود ولی سنجش عملکرد در بازاریابی اجتماعی متفاوت است.
۶- در بازاریابی تجاری به طور مشخص محصول و خدماتی تولید می گردد که بحث برانگیز نباشند ولی رفتارهای گروه هدف در بازاریابی اجتماعی اغلب محل مناقشه است.
۷- در بازاریابی تجاری نفع تولیدکنندگان بیشتر از مصرف کنندگان مدنظر است ولی در بازاریابی اجتماعی تولید کنندگان کالا یا خدمت صادقانه در فکر منفعت مردم هستند تا وضعیت جامعه بهبود یابد.
۸- بازاریابی تجاری با مدیران خطر پذیر سروکار دارد ولی مدیران بازاریابی اجتماعی از خطرات دوری می کنند.
در نظر داشته باشید که تصمیم گیری در مورد بازاریابی تجاری و مدیریت برند سلسله مراتبی است و در بازاریابی اجتماعی مشارکتی و با نظر مشاوران. دیگر اینکه در بازاریابی تجاری روابط براساس رقابت است ولی در بازاریابی اجتماعی این روابط بر اساس اعتماد شکل گرفته است.
بازاریابی تجاری که هدفش کسب سود سرشار است حاضر است پول زیادی را صرف تبلیغ کالای تولیدی خود کند در حالی که منابع در اختیار بازاریابی اجتماعی محدود است.
از آنجا که کالاهای تجاری چندان تفاوتی با یکدیگر ندارند، آگاه شدن مردم باعث می شود که خریداران یک نوع کالای خاص را به دیگری ترجیح ندهند ولی در بازاریابی اجتماعی اگر مردم درباره فواید محصول یا خدمت مورد نظر آگاه شوند، ترجیح خواهند دادکه از آن استفاده نموده و به دیگران نیز پیشنهاد دهند.
مدل بازاریابی اجتماعی در پارک بازاریابی ایران
مدل های متعددی به منظور بازاریابی اجتماعی بکارگیری می شود ولی مدلی که در پارک بازاریابی ایران به منظور بکارگیری بنچ مارک شده است، مدل بازاریابی اجتماعی اسمارت SMART است که در مدل FG360 از آن استفاده شده و در شرکت های متعدد پیاده سازی شده است.
به صورت کلی برنامه ای که توسط مشاوران پارک بازاریابی ایران صورت می پذیرد دارای پنج مرحله در اجرای یک برنامه بازاریابی اجتماعی می باشند که عبارتند از:
۱) برنامه ریزی اولیه: شناسایی مشکل، گروه مخاطب و محیطی که قرار است برنامه در آن اجرا گردد.
۲) تحلیل مشتری: تقسیم بندی مشتریان و شناسایی نیازهای آن ها
۳) تحلیل بازار: ارزیابی بازار برای شناخت رقبا، شرکا، سیستم های حمایتی و شناسایی آمیخته بازاریابی
۴) تحلیل کانال های ارتباطی: شناسایی کانال و تعیین نحوه استفاده و همکاری با آن ها
۵) پیش آزمون: با آزمون پیام ها و مواد تولید شده در گروه مخاطب، نقایص آن برطرف می گردد. این مرحله توسط مشاوران به دقت بررسی و کنترل می گردد
۶) مداخله: برنامه به صورتی که طراحی شده، اجرا می شود.
۷) ارزیابی و بازخوردها: تاثیرات اجرای برنامه بر گروه مخاطب سنجیده می شود.(باید توجه داشت که این مرحله از برنامه در تمامی فرآیند بازاریابی اجتماعی جاری خواهد بود)
در نظر داشته باشید که رسالت اصلی بازاریابی اجتماعی تأثیرگذاری بر رفتارهای اجتماعی و انسانی است. در بازاریابی اجتماعی کسب سود و منافع شخصی اولویت اصلی به شمار نمیرود. به عبارت دیگر، تأکید بازاریابی اجتماعی تنها ارضاء نیازها و خواستههای افراد اجتماع از طریق فرآیند مبادله و داد و ستد نیست؛ بلکه هدف و مقصد والاتری دارد و آن تأثیرگذاری بر اعمال و رفتار افراد در اجتماع است. تشخیص اینکه آیا از این نوع بازاریابی استفاده شود یا خیر، بر اساس نتایج تحقیقات بازاریابی در کنار تجربه تیم مشاوران و مدیران شرکت میسر خواهد بود.
مقالات مرتبط :