از آنجایی که انسان خود را موجودی عقلانی می داند به همین دلیل زمانی که مرتکب خطا و اشتباه می شود ، نمی تواند بپذیرد که این اشتباه را مرتکب شده است.
او سعی می کند دلیلی منطقی برای اشتباهی که مرتکب شده است پیدا کند تا به دیگران نشان دهد که کار او چندان هم اشتباه نبوده و استدلالی قوی در پشت آن وجود دارد. این دلیل تراشی در موقعیتهای مختلف زندگی انسان دیده می شود. رفتارهای مصرفی او نیز جزء رفتارهایی هستند که از این مکانیز روانی او تأثیر می پذیرند. برخی از تولید کنندگان محصولات مصرفی ، به خوبی از نیازهای معقول و غیر معقول انسان و تصمیم هایی که بر اساس این نیازها برای خرید کردن می گیرند آگاهی دارند. همین شناخت از انسان کافی است تا آنها از این نیازها به نفع خود استفاده کنند.
به طور کلی ، از انسانها انتظار می رود در رفتارهای مصرفی خود ، دست به انتخابهایی بزنند که موجب ارتقاء سلامت جسمانی و روانی خودشان و اطرافیانشان شود. اما همیشه هم این انتظار برآورده نمی شود. گاهی انسانها برای کسب تجارب متفاوت دست به رفتارهایی می زنند که برخلاف انتظار دیگران است. به عنوان مثال : همه تولید کنندگان محصولات مختلف به این فکر می کنند که انسانها محصولی را خریداری می کنند که سطح کیفی زندگی آنها را بالا ببرد.
بنابراین تمامی تلاش خود را می کنند تا در رقابت با رقیبان خود محصولی را تولید کنند که بیش از رقیبانشان این انتظار مشتریان را برآورده کنند. اما با افزایش شناخت از انسان و تجربه نشان داده است همیشه هم مصرف کنندگان و تولید کنندگان به دنبال چنین محصولاتی نیستند. انسانها گاهی با توجه به ویژگیهای روانی و ذاتی خود یا اقتضای شرایط بیرونی به دنبال این هستند تا تجارب متفاوتی داشته باشند. از جمله این تمایلات می توان تمایل برخی از انسانها برای تجربه استفاده از محصولات ناسالم یا خطر آفرین را نام برد.
بر اساس تجربه مشاوره بازاریابی ، مثلاً انسانها با اینکه می دانند سیگار سلامتی آنها را به خطر می اندازد یا مشروبات الکی برای آنها مضر است ولی به استفاده کردن از آنها روی می آورند. از جمله مثالهای دیگر می توان به بازیهای کامپیوتری که منجر به افزایش رفتارهای پرخاشگرانه یا آسیب رسان می شود نیز اشاره کرد. همانطور که گفته شد انسانها خودشان را موجودی عقلانی می دانند به همین دلیل زمانی که دست به کار اشتباهی بزنند با دلیل تراشی سعی دارند آن را عقلانی نشان دهند.
آنها فشارهای حاصل از زندگی را توجیهی برای مصرف سیگار و مشروبات الکلی می دانند. تولید کنندگان این محصولات نیز به خوبی رفتار مصرف کنندگان خود را می شناسند و می دانند که انسانها برای این رفتارهای خطرناک خود سعی می کنند توجیهی منطقی بسازند. بر اساس تحقیقات بازاریابی ، این تولید کنندگان از توجیهات مصرف کنندگان خود در تبلیغ محصولاتشان استفاده می کنند تا به میزان فروش مد نظر خود برسند. از طرفی برخی از شرکتها و تولید کنندگان نیز هستند که با توجه به شناختی که از رفتار مصرف کنندگان دارند و آگاهند که گاه آنها به سمت خرید محصولات خطرناک و ناسالم می روند و شرکتهایی نیز وجود دارند که این دسته از خواسته های مشتریان توجه می کنند ، سعی دارند با تولید محصولاتی که جذابیت محصولات این شرکتها را دارد ولی جنبه های مضر آن را ندارد تولید کنند.
هر دوی این شرکتها تلاش دارند نیازهای مشتریان خود را برآورده کنند و عاملی که از آن برای فروش محصولات خود استفاده می کنند ویژگیهای روانی و ذاتی انسانهاست. به طور کلی می توان گفت ، شناخت نیازها و ماهیت انسان است که تولید کنندگان را ترغیب می کند تا محصولاتی متناسب با آنها تولید کنند.
موضوعات مرتبط :