مرچاندایز merchandise یا همان مدیریت طراحی فضای فروشگاهی یکی از مهمترین عوامل موثر در فروشگاه و بازاریابی خرده فروشی ها می باشد،

همه خورده فروش ها با مشتریانشان در محیط فروشگاهشان آشنا می شوند، بنابراین به محیطی زیبا و جذاب برای جذب مشتریان نیاز دارند تا بتوانند در حفظ و افزایش تعداد مشتریان به نخوی شایسته کوشا باشند.

مرچاندایز یک محیط فروشگاهی باید آنقدر جذاب باشد تا به محض ورود، افراد در آن جذب شوند، اما متاسفانه عده بسیاری از خرده فروشی ها هزینه ای در خصوص مرچاندایز فضای فروشگاهی خود نمی کنند و آن را بار مالی اضافه می دانند، مطمئنا تجربه آن را دارید که بسیاری از اوقات، از طریق تبلیغات با یک فروشگاه آشنا شده اید، ولی در هنگام ورود به فروشگاه با فضای فروشگاهی که شما را به هیچ عنوان جذب نمی کند، مواجه شدید و اشتیاق خود را برای خرید از آن فروشگاه از دست داده اید؛ پس بنابراین باید برای اینکه خرده فروشی موفقی باشید از مرچاندایز فروشگاهی جذابی استفاده کنید تا بتوانید مشتریان را هر چه بیشتر جذب کنید.

خرده فروشی ها باید بتواند در ذهن مشتریان خود تصویری جذاب از خود به جای گذارند، وقتی یک فروشگاه مرچاندایز می شود هم می تواند در ذهن مشتریان خود تصویری جذاب ایجاد کند و هم می تواند یک فضاسازی درست و بهینه سازی فضا برای محصولات خود انجام دهد، البته تمامی تغییرات مرچاندایز باید در برنامه استراتژی برای فروشگاه خرده فروشی نوشته شود، وقتی یک برنامه استراتژی برای فروشگاه خرده فروشی نوشته می شود، اهداف و چشم انداز فروشگاه در آن به صورت شفاف بیان می گردد و مشخص می شود که فروشگاه خرده فروشی می خواهد چه تصویری را در ذهن مشتری ترسیم نماید، بنابراین باید با توجه به برنامه استراتژی و اهداف مشخص شده در آن به مرچاندایز فضای فروشگاهی بپردازید. شما به عنوان مدیر یک فروشگاه خرده فروشی از ۴ جنبه می توانید به جذب مشتری و حفظ و نگهداری آنها بپردازید:

۱- حواس شنوایی

۲- حواس بینایی

۳- حواس لامسه

۴- حواس بویایی

چنانچه بتوانید این حواس را در مشتریان تحریک کنید می توانید آن ها را جذب فروشگاه خود نمایید، مثلا وقتی که مشتریان در فروشگاه با یک نورپردازی جذاب مواجه می شوند، مطمئنا جذب فروشگاه شما خواهند شد و حتما تصویر زیبا و جذابی در ذهن آنها ایجاد خواهد شد.

البته هرگز در مرچاندایز فضای فروشگاهی فراموش نکنید که محیط فروشگاهی شما باید کارایی نیز داشته باشد یعنی حتی چیدمان اجناس در قفسه فروشگاه نیز مهم است، سعی کنید تمامی کالاهایی که از یک نوع هستند با برندهای مختلف برای دسترسی هر چه سریعتر و جلوگیری از اتلاف وقت مشتریان در یک قفسه قرار دهید تا آنها بتوانند به راحتی هر کدام را که نیاز دارند انتخاب کنند.

البته در همه کشور های توسعه یافته مدیران موفق فروشگاه های خورده فروشی در کلاس های آموزشی در خصوص مدیریت فروشگاه و رفتار مصرف کننده شرکت می کنند ، البته نمی توان گفت کلیه مطالب آموزشی مطرح شده در این دوره ها مثمر ثمر خواهد بود اما مطمئنا یادگیری مطالب آموزشی در این خصوص کمک بسیار زیادی به مدیران فرشگاه ها خواهد نمود.

در ادامه این مقاله برای مدیران فروشگاه های ایرانی چند نکته حائز اهمیت جهت مدیریت فروشگاه ها و رفتار مصرف کنندگان ذکر خواهد شد بنابراین اگر شما خواننده گرامی از مدیران فروشگاه های خرده فروش هستید حتما مطالبی که در ادامه می آید را با دقت بیشتری دنبال نمایید.

۱- راست دست بودن اکثر افراد

بیشتر افراد راست دست هستند و طبق تحقیقات پارک بازاریابی ایران عموما افراد راست دست بیشتر به سمت راست خود توجه می کنند، برای مدیریت فروشگاه مرچاندایز فضای فروشگاهی استفاده از این مقوله بسیار با اهمیت است . شما می توانید به عنوان مدیر یک فروشگاه تمامی برندها و محصولاتی را که بیشتر تمایل به فروش آن دارید در قسمت راست فروشگاه به نمایش بگذارید و تمامی محصولاتی را که تمایل کمتری به فروش آن ها دارید و یا اصلا اولیت فروش ندارند سمت چپ فروشگاه قرار دهید. این مقوله در چیدمان قفسه های فروشگاه نیز صادق است، چنانچه می خواهید محصولی بیشتر دیده شود در قسمت راست قفسه ها قرار دهید و چنانچه می خواهید کالایی کمتر دیده شود در قسمت چپ قفسه ها قرار دهید، حتی چنانچه در قسمت راست راهروها محصولاتی را به نمایش بگذارید مطمئنا حاشیه سود بالاتری خواهید داشت.

به طور کلی طبق تحقیقات پارک بازاریابی ایران براساس اصول مرچاندایز فضای فروشگاهی، اکثر مشتریان در هنگام ورود به فضای فروشگاه خرده فروشی به سمت راست فروشگاه توجه بیشتری نشان می دهند، بنابراین محصولاتی که در سمت راست هر فروشگاه چیده می شوند باید بسیار دقیق انتخاب شوند؛ زیرا این قسمت از فروشگاه بسیار پر مخاطب می باشد

پس از پایان این تحقیقات در بدو ورود به فروشگاه ها در ایران دقت کرده ام و متوجه شده ام متاسفانه مدیران فروشگاه های ایرانی به این موضوع اهمیت نمی دهند و به این ترتیب فرصت فروش بیشتر و سود بیشتر را از دست می دهند.

اما نکته مهم در بیشتر سوپر مارکت های کشور های خارجی توسعه یافته این است که در هنگام ورود به سوپر مارکت ها در سمت راست سوپر مارکت دکه ای وجود دارد که در حال تهیه خوراکی های بودار نظیر: نان و یا شیرینی و غیره می باشد تا به محض اینکه مشتریان وارد فروشگاه می شوند بوی این نوع خوراکی ها آنها را وسوسه کرده و آن ها نیز خرید کنند.

در میان خرده فروشان ضرب المثلی باب است که می گوید یک مشتری خوب یک مشتری گرسنه می باشد که البته در مقابل آن هم یک ضرب المثل برای مشتریان وجود دارد : هنگامی که گرسنه هستید برای خرید بیرون نروید. همانطور که پیشتر گفته شد اگر می خواهید در صنعت خرده فروشی موفق باشید، مرچاندایز فضای فروشگاهی را به گونه ای طراحی کنید که ۴ حس اصلی افراد یعنی بویایی، شنوایی، بینایی و لامسه را در قسمت راست فروشگاه بتوانید تحریک نمایید و شایان ذکر است تا بدانید که مشتریان از سمت راست فروشگاه به شمت چپ فروشگاه نگاه می کنند و از همانجا هر اعلانی در خصوص کالاهای مربوط به آن قسمت را خواهند دید و مرچاندایز فضای فروشگاهی به گونه ای مناسب می تواند اثربخش عمل نماید.

یکی دیگر از نکات مرچاندایز فضای فروشگاهی این است که در سمت راست راهرو ها باید از کالاهایی با برندهای مشهور استفاده کرد زیرا در این قسمت جلب توجه بیشتری می کنند و مطمئنا این نوع طراحی فضای فروشگاهی احتمال رفتن مشتریان به آن راهرو را بالا خواهد برد، بنابراین با وجود یکی دو برند مشهور در هر راهرو می توان مشتریان را به سمت آن راهرو کشاند و در کنار برندهای مشهور از برند هایی که کمتر شناخته شده اند استفاده کرد تا مشتریان با آنها نیز آشنا شوند و از محصولات آن برند ها نیز خرید نمایند.

از دیگر نکاتی که در مرچاندایز فضای فروشگاهی وجود دارد نحوه اعلام فروش فوق العاده محصولات می باشد، به تجربه ثابت شده است وقتی تغییرات قیمت و تخفیف ها به صورت دستی روی برگه ها نوشته می شود فروش آن بالاتر خواهد بود تا اینکه به صورت تایپی باشد؛ زیرا مشتریان بیشتر باور می کنند که این فروش فوق العاده به تازگی در حال انجام است.